Postępowanie sanacyjne

AdobeStock

W poprzednim artykule opowiedzieliśmy o restrukturyzacji jako instytucji prawnej, regulującej stosunki pomiędzy niewypłacalnym (lub zagrożonym niewypłacalnością) przedsiębiorcą, a jego wierzycielami na gruncie polskiego prawa. Wyjaśniliśmy, czym wskazane regulacje różnią się od norm upadłościowych i dlaczego zostały wprowadzone do polskiego systemu prawnego. Dzisiaj chcielibyśmy przedstawić jedno z czterech postępowań restrukturyzacyjnych – sanację. Mamy nadzieję, że pozwoli to nie tylko lepiej zrozumieć funkcjonowanie w polskim prawie samej restrukturyzacji, ale przybliży również specyfikę działań, o których można było usłyszeć w ostatnim czasie w mediach.

Czym są działania sanacyjne?

Jak już wskazywaliśmy we wcześniejszym artykule, zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Rodzi się zatem pytanie, czym są owe działania sanacyjne. Ustawodawca zdefiniował to pojęcie jako czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. Do wskazanych działań będziemy mogli zaliczyć zatem wszystkie czynności, które prowadzą do obniżenia kosztów działalności, w tym także zwolnienia pracowników, czy też odstąpienie od nierentownych kontraktów.

Kto zarządza przedsiębiorstwem w trakcie postępowania sanacyjnego?

Zgodnie z prawem restrukturyzacyjnym, sąd – uwzględniając wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego – odbiera dłużnikowi zarząd nad przedsiębiorstwem i wyznacza zarządcę. Tylko wyjątkowo – jeżeli skuteczne przeprowadzenie postępowania sanacyjnego wymaga osobistego udziału dłużnika lub jego reprezentantów, a jednocześnie dają oni gwarancję należytego sprawowania zarządu – sąd może zezwolić dłużnikowi na dalsze bieżące kierowanie przedsiębiorstwem. Zasadą jest zatem, że po otwarciu postępowania sanacyjnego dłużnik wskazuje i wydaje zarządcy cały swój majątek oraz wydaje dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Dodatkowo, dłużnik ma obowiązek udzielać sędziemu-komisarzowi i zarządcy wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku i działalności. Warto również zaznaczyć, że z dniem otwarcia postępowania sanacyjnego, mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika stają się masą sanacyjną.

Jak przebiega postępowanie sanacyjne?

W trakcie postępowania sanacyjnego zarządca w porozumieniu z dłużnikiem składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny, w którym wskazuje te czynności prawne i faktyczne, które należy podjąć w celu poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i które mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań. Jednocześnie składa on sędziemu-komisarzowi spis wierzytelności. Po zrealizowaniu całości lub części planu restrukturyzacyjnego zwoływane jest zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem. W modelowym przykładzie postępowanie zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o odmowie zatwierdzenia układu przez sąd.

Podsumowując: warto zauważyć, że postępowanie sanacyjne jest postępowaniem hybrydowym, które łączy zarówno właściwości postępowania restrukturyzacyjnego, jak i postępowania upadłościowego. Zarządca może głęboko ingerować w stosunki prawne łączące dłużnika z osobami trzecimi (pracownikami i kontrahentami).