Temat biegłych sądowych łączy się z takimi zagadnieniami, jak postępowanie dowodowe i sposób wykazywania okoliczności, wymagających wiadomości specjalnych. Ze wskazanymi osobami możemy spotkać się w każdym sformalizowanym postępowaniu, zarówno tym prowadzonym przed sądem, jak i przez organ administracji publicznej. Co ważne, opinia biegłego jest jedynym środkiem dowodowym okoliczności, których wyjaśnienie wymaga wiadomości wykraczających poza zakres przeciętnego poziomu wiedzy i doświadczenia życiowego, a zatem dotyczy różnych dziedzin nauki, techniki, czy też sztuki. W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przybliżyć postać biegłego i jego rolę procesową.
Kto może zostać biegłym?
Biegłym może stać się każdy, kto ma wiedzę specjalistyczną w danej dziedzinie. Jedyny warunek wymagający spełnienia, to powołanie w takim charakterze przez uprawniony organ. Biegłym może zostać osoba wykonująca określony zawód, łączący się z posiadaniem wiadomości specjalnych, ale nie jest to wymóg konieczny. Do organu powołującego biegłego należy bowiem obowiązek zadbania, by dana osoba miała należytą wiedzę, pozwalającą na sporządzenie rzetelnej opinii.
Kim jest stały biegły sądowy?
Biegły może być powołany z listy biegłych sądowych (stałych) lub spośród innych osób, posiadających odpowiednią wiedzę, przydatną w konkretnej sprawie. Lista stałych biegłych sądowych prowadzona jest przez prezesów sądów okręgowych. To oni oceniają, czy dana osoba w sposób dostateczny wykazała swoje kwalifikacje i może zostać na tę listę wpisana. Oznacza to, że kompetencje biegłych sądowych są sprawdzane przed dokonaniem wpisu na listę, ale sprawdzenie to zawiera w sobie istotny element oceny. Prowadzenie listy stałych biegłych sądowych ma stanowić ułatwienie dla sędziów prowadzących postępowania oraz usprawnić rozstrzyganie przez nich sprawy.
Jakie zadanie jest stawiane przed biegłym?
Efektem działań biegłego jest sporządzona przez niego opinia, w której powinien odnieść się do kwestii problemowych, sformułowanych przez organ. Biegły przyczynia się do rozstrzygnięcia sprawy wyjaśniając i przybliżając zagadnienie, wymagające wiadomości specjalnych. Wnioski biegłego powinny opierać się na posiadanej przez niego wiedzy specjalistycznej i zasadach prawidłowego rozumowania.
Należy zapamiętać, że na ocenę dowodu w postaci opinii biegłego nie ma wpływu to, czy dana osoba została wpisana na listę prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego. Jak wskazano wyżej, lista ta ma charakter jedynie pomocniczy. Warto również jeszcze raz zwrócić uwagę, że opinia biegłego jest wyłącznym środkiem dowodowym, za pomocą którego można wykazać okoliczności, wymagające wiadomości specjalnych. Takiej roli w procesie nigdy nie odgrywają prywatne ekspertyzy, sporządzone na zlecenie stron.