Wyobrażając sobie przebieg procesu, pewnie każdy ma przed oczami pełną salę rozpraw, postępowanie dowodowe oraz ogłaszanie przez sąd wyroku. Tymczasem proces cywilny może zakończyć się poprzez wydanie nakazu zapłaty na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron postępowania.
Definicja nakazu zapłaty
Nakaz zapłaty stanowi szczególny rodzaj orzeczenia merytorycznego. Ma charakter wyjątkowy, może zostać wydany tylko w szczególnych – określonych prawem – wypadkach. Sąd, orzekając nakazem zapłaty, uwzględnia powództwo w całości. Pozwanemu przysługują szczególne środki zaskarżenia: zarzuty w postępowaniu nakazowym oraz sprzeciw w postępowaniu upominawczym i elektronicznym postępowaniu upominawczym. Nakaz zapłaty wydawany jest bowiem w ramach kilku postępowań odrębnych, których procedura – jak łatwo się domyślić – odbiega od zwykłego trybu procesowego. Poniżej bliższa charakterystyka.
Postępowanie nakazowe
Postępowanie nakazowe może zostać przeprowadzone, jeżeli powód zawrze w pozwie stosowny wniosek, dochodzone roszczenie będzie mieć charakter pieniężny (albo świadczenia innych rzeczy zamiennych), a okoliczności uzasadniające żądanie będą udowodnione w szczególnie wiarygodny sposób. Wśród środków dowodowych, uzasadniających wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, wymienionych przez ustawodawcę, jest na przykład dokument urzędowy, zaakceptowany przez dłużnika rachunek, weksel i czek. Ważne, by wskazać, że lista owych środków dowodowych stanowi zamknięty katalog. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia (a dodatkowo wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia). Oznacza to, że dysponując takim orzeczeniem, możemy zwrócić się do komornika o przeprowadzenie postępowania zabezpieczającego lub nawet egzekucyjnego. W razie prawidłowego wniesienia zarzutów przez pozwanego, zostaje wyznaczona rozprawa, po zakończeniu której sąd wydaje wyrok w przedmiocie nakazu zapłaty.
Postępowanie upominawcze
Rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym zależy w dużej mierze od uznania sądu. Nakaz zapłaty w tym postępowaniu może zostać wydany nawet bez stosownego wniosku powoda, jeżeli dochodzi on roszczenia pieniężnego. Sąd nie może orzec w ten sposób przede wszystkim wtedy, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne lub przytoczone w pozwie okoliczności budzą wątpliwość. Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym – inaczej niż w postępowaniu nakazowym – nie stanowi tytułu zabezpieczenia. Jego wykonanie może nastąpić dopiero po jego uprawomocnieniu, gdy pozwany nie wniesie sprzeciwu. W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, a przewodniczący wyznacza rozprawę. Szczególną odmianą postępowania upominawczego, jest elektroniczne postępowanie upominawcze.
Mamy nadzieję, że powyższe informacje przybliżają znaczenie nakazu zapłaty w postępowaniu cywilnym. W razie jakichkolwiek dalszych pytań – jesteśmy do Państwa dyspozycji.
