W artykule dotyczącym stowarzyszenia rejestrowego wspominaliśmy, że niebawem przyjrzymy się jego prostszej wersji – stowarzyszeniu zwykłemu. Ustawodawca definiuje stowarzyszenie zwykłe jako uproszczoną formę stowarzyszenia, bez osobowości prawnej. Od 20 maja 2016 r. obowiązuje przepis, zgodnie z którym stowarzyszenie zwykłe – mimo braku osobowości prawnej – może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Aktualnie nie ma zatem wątpliwości, że jest to przykład ułomnej osoby prawnej, który dobrze znamy z konstrukcji spółek osobowych.
Powstanie stowarzyszenia zwykłego
Uproszczona forma – powołana już w samej definicji stowarzyszenia zwykłego – przekłada się między innymi na określenie sposobu powstania tego podmiotu. Co najważniejsze: prawodawca obniżył do trzech osób minimalną liczbę uprawnionych do założenia stowarzyszenia zwykłego (przy stowarzyszeniu rejestrowym wymóg ten wynosił siedem osób). Dodatkowo założyciele stowarzyszenia zwykłego nie muszą uchwalać bardzo rozbudowanego statutu, jak to ma miejsce w przypadku stowarzyszenia rejestrowego, ich obowiązek ogranicza się do przyjęcia uproszczonego regulaminu działalności. Wymóg rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym został zastąpiony wpisem do ewidencji prowadzonej przez organ nadzorujący.
Sposób działania stowarzyszenia zwykłego
Stowarzyszenie zwykłe reprezentowane jest przez przedstawiciela określonego w regulaminie działalności. W tym przypadku Ustawodawca zrezygnował zatem z konieczności posiadania zarządu i organu kontroli wewnętrznej, ich wprowadzenie jest fakultatywne i zależy od treści regulaminu. Podejmowanie przez przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga uprzedniej zgody wszystkich członków stowarzyszenia zwykłego oraz udzielenia przez nich pełnomocnictwa do dokonania tych czynności. Za czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu uznaje się między innymi nabycie oraz zbycie nieruchomości, zawarcie umowy kredytu albo pożyczki. Stowarzyszenie zwykłe nie może prowadzić działalności gospodarczej i odpłatnej działalności pożytku publicznego, dlatego środki na swoje funkcjonowanie może pozyskiwać jedynie ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej.
Na zakończenie warto zauważyć, że nowelizacją z dnia 20 maja 2016 r. mocno zmodyfikowano konstrukcję stowarzyszenia zwykłego. Zmiany te miały na celu wzmocnienie tych organizacji, zwiększenie ich znaczenia społecznego, ułatwienia funkcjonowania. Czas pokaże, czy działania te okażą się skuteczne.
